Ανοιχτές πόλεις στην πρώτη γραμμή του αγώνα

Δημοσιεύτηκε στις 7/10/2018 στη ‘Νέα Σελίδα’ – neaselida.gr 

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης περίπου 250 εκατομμύρια άνθρωποι είναι διεθνείς μετανάστες, ζούν δηλαδή σε άλλη χώρα από αυτή που γεννήθηκαν. Ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί κατά 50% από το 2000.

To 2017 ο αριθμός των εκτοπισμένων στον κόσμο ξεπέρασε τα 68 εκατομμύρια, ένας στους 110 ανθρώπους, τα 40 εκατομμύρια εκτοπισμένοι εσωτερικά, 22,5 εκατομμύρια πρόσφυγες και περίπου 3 εκατομμύρια αιτούντες άσυλο. Από το 2014 περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ευρώπη ενώ η Τουρκία φιλοξενεί 3 εκατομμύρια και για την Ελλάδα μιλάμε για 70.000.

Οι περισσότεροι πρόσφυγες μένουν σε αστικό περιβάλλον και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το 2050 65% των κατοίκων της Γής θα ζει σε πόλεις δημιουργεί αρκετές προσκλήσεις για τίς πόλεις, ο ρόλος των οποίων στην αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών είναι κρίσιμος. Η υποδοχή, η παροχή υπηρεσιών και η ένταξη γίνονται στις πόλεις και είναι αυτές που καλούνται να διατηρήσουν την κοινωνική συνοχή και ταυτόχρονα να ασκήσουν τις αρμοδιότητες τους.

Οι δήμοι στην Ελλάδα έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες και αυτό μειώνει τις δυνατότητες τους, ενώ και η οικονομική κρίση τις έχει επηρεάσει αρνητικά. Εάν σε αυτό προσθέσουμε και την έλλειψη εμπειρίας και του απαραίτητου εξειδικευμένου προσωπικού αντιλαμβανόμαστε το δύσκολο πλαίσιο στο οποίο πρέπει να δράσουν.

Παρόλα αυτά δεν υπάρχει, κατά την γνώμη μου άλλη επιλογή από την κινητοποίηση των δήμων σε ένα ζήτημα το οποίο θα μας απασχολεί για τα επόμενα χρόνια και θα αποτελεί ένα μέρος της καθημερινότητας τους.

Το γεγονός ότι έχουμε μετανάστες εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα (η Αθήνα, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει περίπου 22% κατοίκους με μεταναστευτική καταγωγή), δεν έχει κινητοποιήσει την πολιτεία ώστε να αναπτυχθούν πολιτικές ένταξης και χρειάστηκε η αύξηση των προσφυγικών ροών για να μπει στην εθνική ατζέντα η συζήτηση περί ένταξης. Δυστυχώς οι δήμοι, οι οποίοι έχουν κινητοποιηθεί το έχουν κάνει λόγω της πολιτικής πρωτοβουλίας των δημάρχων και όχι βάση ενός εθνικού σχεδίου.

Εδώ και ένα χρόνο περίπου με πρωτοβουλία των δημάρχων Αθήνας και Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε ένα εθνικό δίκτυο πόλεων για το προσφυγικό, μέσω του οποίου ενισχύονται δήμοι οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν θέματα ένταξης προσφύγων. Σε αυτό πλέον συμμετέχουν: Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Τρίπολη, Ηράκλειο, Νέα Φιλαδέλφεια, Άγιος Δημήτριος, Λιβαδειά, Πειραιάς και υπάρχει στήριξη από μεγάλες διεθνείς οργανώσεις όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και η UNICEF.

Από την στιγμή που δεν υπάρχει ένα εθνικό σχέδιο για την ένταξη και η στάση της Πολιτείας περιορίζεται στην επείγουσα διαχείριση οι δήμοι καλούνται να κινητοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα μέσα, ώστε να απαντήσουν στις μεγάλες προκλήσεις της ανθρώπινης κινητικότητας, αφού αυτό το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί με μακροπρόθεσμες και βιώσιμες πολιτικές και όχι ως ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα.

Η πραγματικότητα της Μόριας μας δείχνει πόσο κοντόφθαλμη και αναποτελεσματική είναι η πολιτική αποτροπής που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει σαν μόνο στόχο, με συμφωνίες τύπου ΕΕ-Τουρκίας, να μειώσει ή να σταματήσει τις “ροές”.

Η μετανάστευση είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη ιστορία και η συζήτηση γύρω από αυτή πρέπει να γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο. Ήδη φέτος θα υιοθετηθούν δύο παγκόσμια σύμφωνα, ένα για την Μετανάστευση και ένα για το Προσφυγικό μετά από διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα κράτη ως μια πρώτη προσπάθεια συνολικής διαχείρισης αυτής της πραγματικότητας.

Η Αθήνα μέσα από την διεθνή παρουσία της, μαζί με άλλες πόλεις (ενδεικτικά Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες, Μόντρεαλ, Σάο Πάολο, Μιλάνο Βαρκελώνη κα) συμμετέχει στην προσπάθεια ανάδειξης του ρόλου των πόλεων σε αυτή την διαπραγμάτευση, η οποία θα προετοιμάσει το έδαφος για ολοκληρωμένες πολιτικές παρεμβάσεις σε ένα νέο μεταβαλλόμενο τοπίο με πολλές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες.